Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (8)

VIII) Chuyện tình cốt nhục sau tháng Tư 1975 và buổi thăm nuôi nhạt nhòa nước mắt

8.1) Cuộc chiến 1954-1975 để lại nhiều hệ lụy đáng tiếc trong những gia đình có người thân ở cả hai phía.

Lẽ ra những ngày sau tháng 4.1975 phải là thời điểm chứa chan hạnh phúc của sự sum họp gia đình sau một thời gian dài đằng đẳng phân ly.

Vậy mà, ở nhiều gia đình, sự mừng vui, chan hòa thì ít, sự bất đồng, thậm chí xung đột, nhiều hơn. Các ông bố, ông anh “cách mạng” thường lên lớp những thằng con, thằng em “ngụy” của mình bằng những bài kinh nhật tụng vẫn được hô ra rả trên các hệ thống loa phường. Người khổ tâm nhất trong những vụ này thường là các bà mẹ già, “vừa vui sum họp, đã sầu chửi nhau”.

Hoàng Quốc Dũng - Về việc dựng tượng Lênin

Có thể người Việt ở Việt Nam thấy chuyện dựng tượng Lênin là bình thường, không có gì đáng gây sốc.

Nhưng có điều chắc chắn là đa số người nước ngoài trên thế gian thấy cảnh tượng này là vô cùng kỳ lạ, quái đản, ngoài sức tưởng tượng của họ. Tại sao lại có sự khác biệt đến kỳ dị như vậy nhỉ?

Chỉ có thể giải thích như sau :

Đỗ Hoàng Diệu - Phim có lợi cho cộng sản, bị cộng sản cấm !

Tôi vừa xem tập 1 phim The Sympathizer (Cảm tình viên) dựa trên tiểu thuyết cùng tên của Viet Thanh Nguyen.

Ở đây tôi không bàn tới nghệ thuật của phim, quan điểm đúng sai của nhà làm phim.  Chỉ là mấy băn khoăn muốn bày tỏ với những người có trọng trách giữ cổng nền văn học nghệ thuật tư tưởng của Việt Nam hiện nay.

Tại sao Việt Nam, đầu tiên là không cấp phép in tiểu thuyết Cảm Tình Viên, sau đó là không cho phép đoàn làm phim được quay trong nước, cuối cùng là không cho phép tiếp sóng? Khi mà ngay từ tập 1, nội dung phim đã đầy những manh mối có lợi cho Cộng sản và bất lợi cho Cộng hòa cho Hoa Kỳ.

Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (7)

VII) Khi số phận đã an bài

Lúc ấy là khoảng tháng 7, tháng 8.1976. Sau hơn một năm làm việc, cơ quan quản lý trại giam Bộ Nội vụ hoàn tất việc thanh lọc ra những người “có tội với nhân dân”.

Hai quyết định được ban hành cùng lúc, một để trả tự do cho khoảng một, hai trăm người người xét không có tội, một quy định việc tập trung cải tạo ba năm cho đại đa số những người còn lại. Quyết định sau nhấn mạnh đến hai chi tiết:

- Ai lập công chuộc tội sẽ được cho về trước thời hạn 3 năm.

- Ai ngoan cố không chịu học tập, lao động, sẽ bị kéo dài thời hạn cải tạo sau 3 năm.

Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (6)

VI) Một trường hợp « chuyển đổi giới tính » tại Long Thành

Câu chuyện xảy ra vào những ngày trước cái tết xa nhà đầu tiên của lũ chúng tôi, một cái tết mà ai nấy cũng biết là sẽ rất đau buồn. Bữa nọ, cụ Phạm Trọng Nhân (đã giới thiệu trong một bài trước) lục đâu ra một vở kịch thơ có nhan đề Chiến Sĩ Triều Trần và nuôi ý định tổ chức trình diễn tác phẩm này.

Hai nhân vật chính trong tác phẩm là vị tướng Trần Bình Trọng của nhà Trần bị giặc Nguyên-Mông bắt giữ, và cô công chúa Mông Cổ được giao nhiệm vụ dụ hàng ông. Vai cô công chúa phải có mặt xuyên suốt vở kịch và ngâm thơ từ đầu đến cuối. Bên cạnh hai nhân vật chính này còn có nhân vật tướng Mông Cổ, anh lính hầu tướng Mông Cổ và cô a hoàn của công chúa.

Sau khi tham khảo bạn bè, cụ Nhân nhất trí giao vai Trần Bình Trọng cho anh Dorohiem, người Chăm, em ruột anh Đỗ Hải Minh, học khóa 11 Quốc gia Hành chánh, chức vụ cuối cùng là Giám Đốc tại Bộ Phát triển Sắc tộc. Còn vai công chúa Mông Cổ thì cụ chỉ sang tôi, vì hai lẽ:

Nguyễn Thông - Đường sắt

Vụ sập hầm đường xe lửa (đường sắt, hỏa xa) chui qua đèo Cả khiến mạch giao thông này bị tê liệt, ách tắc đã mấy hôm nay, và chưa biết sẽ còn tắc tới khi nào, nói lên điều gì?

Một nước dài thoòng như nước ta, cả 3.000 cây số, thì đường sắt liên vận là quan trọng nhất, kinh tế nhất. Chính vì thế người Pháp đã bắt tay làm đường sắt ngay sau khi đã tạm ổn định cuộc chinh phục. Những đoạn đường, tuyến đường cuối cùng họ làm cũng đã có tuổi cả thế kỷ. Đường sắt là thứ công trình kỳ vĩ số 1 mà người Pháp đã xây dựng và để lại cho xứ An Nam. Nói chính xác, không có "thực dân Pháp" thì không có đường sắt Việt Nam.

Vậy nhưng, sau khi đánh đuổi được đế quốc to Pháp, người cộng sản hầu như chỉ biết tiếp thu sử dụng sản phẩm có sẵn ấy, khai thác triệt để, chứ không làm thay đổi, phát triển được bao nhiêu.

Lưu Trọng Văn - Xót tiền dân quá dân ơi !

 

Đọc tin trên báo Hà Tĩnh lúc 13 giờ 30 ngày 10.04.2024:

“Đến thời điểm này, huyện Đức Thọ đã triển khai treo 332 băng rôn, khẩu hiệu, 48.913 cờ Đảng và cờ Tổ quốc, 16.530 hồng kỳ, 218 phướn, 19 bảng pano khổ lớn, 852 bảng áp phích. Làm 26 cổng chào trên các tuyến đường trục chính; 122 công trình phần việc với tổng kinh phí trên 200 tỉ đồng để chào mừng kỷ niệm 120 năm Ngày sinh của Tổng Bí thư Trần Phú (01/05/1904 - 01/05/2024).”

Gã cứ tưởng đùa. Nhưng báo của tỉnh đảng bộ Hà Tĩnh đăng thì sao đùa được?

Ngô Nhân Dụng - Kishida và Marcos Jr. gặp Biden

Các chính phủ Mỹ sau này đã rút kinh nghiệm của “Đường Phòng thủ Acheson”, cho nên đã ký các hiệp ước bảo vệ Nhật Bản, Nam Hàn, Philippines và Australia.

Ngày Thứ Ba 9 tháng Tư, chủ tịch Tập Cận Bình tiếp Ngoại trưởng Nga Sergey V. Lavrov, chuẩn bị cho Tổng thống Vladimir V. Putin sẽ đến Bắc Kinh cầu viện. Tuần trước, bộ trưởng Tài chánh Mỹ Janet L. Yellen đã nhắc nhở các công ty Trung Quốc sẽ bị chế tài nếu giúp mua vũ khí cho cuộc chiến của Nga.

Ông Tập Cận Bình sẽ phải chọn, nếu ủng hộ Nga, một đồng minh thất thế, thì sẽ lãnh các hậu quả do lệnh cấm vận của Mỹ. Trong khi đó, lãnh tụ hai nước đồng minh ở Á Đông cùng qua Mỹ để thúc đẩy hợp tác mật thiết với nhau hơn.

Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (5)

5.2) Những bữa tiệc « hàm thụ » ở trạm xá Long Thành

Vào tháng 9 năm 1975, số bệnh nhân nằm điều trị tại trạm xá Long Thành chỉ vào khoảng 9-10 người, trong đó có hai người cao tuổi.

Người thứ nhất là cụ Nguyễn Văn Tho, Trưởng khối Dân tộc Thượng viện, được hai cán bộ y tế chỉ định làm người trưởng nhóm. Người thứ hai là bác K., sau khi tình cờ biết mình từng tốt nghiệp Học viện Quốc gia Hành chánh, bác cho biết bác là bố vợ anh Ngô ĐL, một khóa đàn anh của mình, lúc ấy đã qua đời.

Ở trạm xá, bác K. là người phương phi nhất, vóc dáng khỏe mạnh, da mặt đỏ hồng. Bác lại là người nằm bệnh lâu nhất trong nhóm.

Tạ Duy Anh - Lênin và Thái Anh Văn

 

Xin nói ngay, việc dư luận trách móc lãnh đạo Nghệ An trong vụ dựng tượng Lênin là trách sai.

Nghệ An không phải cứ MUỐN làm việc đó mà được!

Nghệ An không phải cứ KHÔNG MUỐN làm việc đó mà được!

Còn khuya nhé.

Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (4)

 

V) Những chuyện kể ở trạm xá Long Thành

V.1) Chuyện chiếc bô nhựa và bịch tro than

Tháng 8.1975, học viên trường 15 NV (Làng cô nhi Long Thành cũ) cảm thấy thể chất của mình không còn được như cũ. Từ những bữa ăn có trị giá cao đến những bữa ăn theo chế độ tập trung bằng ngân sách nhà nước, cơ thể con người không kịp thích ứng, nhiều thứ bệnh “trời ơi đất hỡi” xuất hiện và lan truyền nhanh hơn virus Covid.

Trước tiên phải kể đến bệnh “gảy đàn”. Các đương sự ngồi đâu gảy đó, gảy ngoài rồi đến gảy trong, gảy hết ban ngày đến ban đêm, gảy cả những ngóc ngách sâu kín nhất chưa từng gảy bao giờ. Dù sao, trong cái gảy này, còn có cái ... sướng, nhiều người cố giảm thiểu chúng bằng những viên multivitamin mang theo.

Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (3)

 

(Hồi ức này chỉ là sự nhắc nhở lại những kỷ niệm vui buồn của một phận người sau khi cuộc chiến kết thúc, nó không được sử dụng vào những mục tiêu chính trị và không nhằm nói lên những quan điểm cực đoan trước một quá khứ đã lùi sâu nửa thế kỷ. Tất nhiên, người viết cũng mong mỏi người đọc với một tâm thế như vậy, bình tâm và không cực đoan trong các bình luận của mình).

Thân tặng Moc Nguyen và các bạn đồng cảnh ngộ ở Long Thành, Xuyên Mộc (1975-1982)

IV) Chuyện gì đã xảy ra sau thời hạn một tháng?

Trong tháng đầu tiên ở Long Thành, mọi người được trải qua một đời sống thoải mái, xe của các nhà hàng Á Đông và Đồng Khánh tiếp tục chở thức ăn lên. Song ngay trong buổi sáng đầu tiên sau cái đêm khuya được chở lên trại bằng xe camion bít bùng, mọi người sớm chứng kiến một cảnh tượng lạ lẫm.

Một chiếc GMC không mui chở theo khoảng một chục thanh, tráng niên gầy gò, trên thân người chỉ độc một chiếc quần đùi. Những anh này được thả xuống, với cuốc xẻng trên tay, bắt đầu đào những hố xí dọc theo hàng rào kẽm gai vây quanh làng cô nhi cũ. Cảnh tượng lúc ấy giữa chúng tôi và nhóm người này là một trời một vực. Một bên là ăn trắng mặc trơn, một bên là tả tơi, ốm đói. Đứng cách nhau độ ba, bốn mươi mét, một người trong chúng tôi bỗng kịp nhận ra một trong số người mặc quần đùi này là anh Trưởng ty Công chánh Phước Long!

Lưu Trọng Văn - Cụ Lênin ở nước Nga...

 

Sự kiện lãnh đạo Nghệ An chuẩn bị làm lễ đặt tượng Lênin 4,5 tấn đồng tại Vinh dấy lên nhiều luồng dư luận, trong đó có không ít dư luận không ủng hộ.

Một anh bạn gã năm 2018 từng cùng một phái đoàn bảo tàng qua Nga, làm việc với Bảo tàng Lịch sử chính trị quốc gia Nga tại Saint Peterbourg. Khi phái đoàn Việt muốn bạn tổ chức một triển lãm về Lênin tại Việt Nam, Tổng giám đốc bảo tàng bạn đã trả lời:

“Chúng tôi không thể mang triển lãm về Lêninsang trưng bày tại Hà Nội được, bởi vì chúng tôi khi trưng bày thì không thể không trưng bày những sự thật không hay về cuộc đời Lênin.

Lưu Trọng Văn - Có đi có lại ấy mà

 

Việc thành phố Vinh chuẩn bị đón bức tượng 4,5 tấn đồng cụ Nin do thành phố Ulianov, Nga tặng để đặt tại đại lộ Lê Nin, đã gây ra nhiều luồng dư luận khác nhau trên mạng xã hội.

Có một số người phản ứng quyết liệt, vì trên thế giới và ngay tại Nga và nhiều nước cộng sản trước đây, nhiều nước trong Liên bang Xô viết trước đây đã từ lâu hạ bệ tượng Lê Nin, vậy tại sao Vinh lại dựng tượng Lê Nin?

Có người cho rằng trong lúc Nghệ An vẫn phải xin Trung ương gạo cứu đói tại sao lại làm việc tốn kém và chưa thống nhất lòng Dân, phân rẽ dư luận vậy.

Nguyễn Ngọc Chu - Những con số biết nói về tượng đài Lênin tại Hà Nội

 

1. Tổng thống Nga Putin đã 4 lần sang thăm Việt Nam (2001, 2006, 2013, 2017). Nhưng ông Putin chưa một lần đến thăm tượng đài Lênin ở vườn hoa Chi Lăng Hà Nội.

2. Ông Medvedev cũng đã 5 lần sang thăm Việt Nam. Một lần với tư cách tổng thống Nga vào năm 2010. Ba lần với tư cách thủ tướng Nga vào các năm 2012, 2015, 2018. Một lần với tư cách chủ tịch đảng Nước Nga Thống nhất vào năm 2023. Trong cả 5 lần thăm Việt Nam, ông Medvedev không một lần đến thăm tượng đài Lênin tại  Hà  Nội.

3. Từ năm 1992 đến nay đã có hàng trăm đoàn đại biểu từ Liên bang Nga sang thăm Việt Nam. Nhưng không một đoàn đại biểu nào đến thăm tượng đài Lênin tại Hà Nội.

Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (2)

 

II)  Những đoàn xe giữa đêm hôm khuya khoắt

Với số tiền ăn đã đóng hơn 13.000 đồng cho một tháng, ngay buổi chiều nhập trường Trưng Vương, mọi người đã nhìn thấy nhiều chiếc xe của nhà hàng Á Đông và nhà hàng Đồng Khánh chở thức ăn tới. Bữa ăn sang trọng gấp ba, gấp bốn một bữa ăn thông thường hàng ngày! Sự yên tâm, phấn khởi nhờ thế mà tăng lên.

Khoảng 10 giờ 30 tối hôm sau, 16.06.1975, mọi người được lệnh tập trung hết dưới sân trường Trưng Vương, mang theo đầy đủ tư trang, vật dụng. Sau những thông báo và quy định cần thiết về trật tự, sự im lặng cần thiết trong hành trình sắp tới, mọi người lặng lẽ leo lên những chiếc xe GMC bít bùng. Khung xe được bao bọc bởi những tấm bạt nối với nhau, để lộ nhiều chỗ hở, giúp người trong xe có thể nhìn thoáng ra ngoài.

Thái Vũ - Nên biết xấu hổ, nếu có thể

 

Vì tỉnh mình là tỉnh phải cứu đói, phải nhận hỗ trợ gạo, dùng tiền thuế của Quốc Gia. Phải xấu hổ, thấy nhục nhã vì điều đó.

Cũng nên suy nghĩ phải quấy xem thế nào.

Một thằng mà mọi quốc gia dựng tượng nó, ngay trên quê hương nó, đã kéo đổ vứt đi rồi, nay ta dựng làm gì? It does not make any sense.

Lê Xuân Nghĩa - Liên quan đến việc Nghệ An đặt tượng đồng Lênin

 

Tôi hoàn toàn ủng hộ việc Nghệ An đặt tượng Lênin bằng đồng, nặng 4,5 tấn tại Trung tâm thành phố Vinh, dù trên cõi mạng đang sốt xình xịch với đa phần ý kiến không đồng tình hoặc phản ứng tiêu cực

Tôi cho rằng những ai phản đối việc làm thiết thực và nhân văn đó hoặc thiếu tầm nhìn, hoặc chưa yêu nước bao nhiêu. Bởi lẽ:

Việt Nam ta dưới sự dẫn dắt và lãnh đạo tuyệt đối của Đảng Cộng sản, đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Và đến hôm nay chúng ta đang được sống trong thời kỳ vẻ vang, huy hoàng nhất trong suốt chiều dài lịch sử Việt Nam. Đảng ta đã chọn luôn luôn kiên định và vững vàng trên nền tảng tư tưởng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đó là ánh sáng soi rọi, dẫn đường cho chúng ta đến đích Chủ nghĩa Xã hội.

Lê Nguyễn - Mấy kỷ niệm về một đoạn đời sau tháng Tư 1975 (1)

 

Gần nửa thế kỷ qua, những ngày tháng Tư hàng năm bao giờ cũng là thời khoảng mang đến cho nhiều lớp người Việt Nam những kỷ niệm khó quên, nhiều ám ảnh nặng nề của quá khứ. Chúng được mở đầu bằng “Ngày nói dối” (1.4) và kết thúc bằng thời điểm 30.4 làm thay đổi số phận của hàng triệu con người.

Lớp người từng trải qua những ngày tháng tư ấy nay hầu hết đã thuộc về thành phần “thất, bát, cửu thập cổ lai hy”. Một số người đã bị thời gian loại ra khỏi sân khấu cuộc đời, số còn lại, người thì nghễnh ngãng, người phải vật lộn với nhiều căn bệnh mãn tính lăm le vùi dập kiếp người. Một thiểu số còn lưu giữ trong ký ức của mình những hình ảnh cũ trong tâm thế không vui, cũng chẳng buồn, coi như đó là những màn biến ảo, đầy hỷ nộ ái ố, trong một vở trường kịch kéo dài.

Những câu chuyện vụn vặt này được kể ra không phải để trách phiền quá khứ, hay nung nấu thêm những tình cảm đã một thời dằn vặt mỗi con người. Kể lại chúng chỉ để bổ sung vào bức tranh toàn cảnh của xã hội Việt Nam sau 1975, vì chúng là một phần không thể thiếu của lịch sử.

Thọ Nguyễn - Tháng Tư, ám ảnh lý lịch

 

Từ bé tôi đã mang trên người một bản lý lịch « đẹp ». Ba má tôi tham gia kháng chiến chống Pháp ở Liên khu 5 rồi ra Bắc tập kết. Với bản lý lịch đó tôi có cuộc đời khá êm đẹp so với nhiều bạn bè.

Với năng lực chuyên môn của mình nhẽ ra tôi có thể làm quan to, thậm chí rất to và nếu khôn ngoan có thể hạ cánh an toàn, nhà cao cửa đẹp. Đến giờ tôi vẫn là anh thợ cần cù làm việc là do cá tính của mình chứ hoàn toàn không phải vì lý lịch.

Nếu như với tôi bản lý lịch là đôi cánh cho cuộc đời, thì đối với nhiều người Việt khác lý lịch lại là một cái gông, là một nỗi ám sảnh mỗi khi phải nghĩ đến nó. Hồi những năm 1960 ở Hà Nội tôi luôn cảm thông với những đứa trẻ bị thiệt thòi vì lý lịch « xấu ». Ví dụ như thằng Hà con ông Kỷ nhà số 8 Lê thánh Tông [1], hay thằng Min con ông Cần ở số 5 Phan Huy Chú [2], hay thằng Hùng Gã Đầu Bạc con nhà Cự Hương ở 35 Hàng Đào.